An Attempt to Reassess Surah al-Âdiyât with the Contribution of Siyar Narratives

Âdiyât suresi ilk Mekkî surelerdendir. Tefsir geleneğinde beş ayetinin bir cihad/savaş ortamındaki soluk soluğa koşan atları yahut Arafat’tan Müzdelife’ye oradan da Mina’ya koşuşturan develeri tasvir ettiği düşünülmüştür. İlk ayet koşan/savaşan atlar yorumuna sıkışınca sonraki altı ayetle bağlantısında zorlanılmıştır. Türkçeye yapılan çevirilerin ekserisinde de aynı düşüncenin devam etiği görülür. Bu çalışmada Peygamber Efendimizin boyuyla kendi boyunu üstünlük yarışı içinde gören ve kulak kulağa giden gibi harıl koştuklarını düşünen Ebu Cehil’in siyer kitaplarına giren sözleri dikkate alınarak yeniden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Cehil böyle tek kişi değildir. Başka boyların liderleri onun düşünmektedirler. rekabet ortamı Peygamberimizin zuhuruyla gündeme gelen yenilmişlik hissi onların düşmanlığını zirveye taşımıştır. Mekke’nin yıllarındaki şiddetli muhalefetin belki en önemli birkaç sebebinden biri olan kabile asabiyeti, muhaliflerin kurguları üzerinden eleştirel yaklaşımla dile getirilerek surede eleştirilmiştir. yanlış kurgunun sonunda oluşturulan canına kastetmeye kadar varacak düşmanlığın hesabının sorulacağı kesindir. Allah Teâlâ’nın olup biten her şeyden haberdar olduğu suredeki son vurgudur. Mevcut rivayetleri surenin nüzul ortamını iyi yansıtabilmektedir. Klasik tefsir literatürüne girmiş yorumlar rivayetlerinin katkısıyla anlamlandırılarak sonuç kısmında meal-tefsiri denemesi yapılmıştır.